Suyu Neden Oturarak İçmeliyiz ?
Gün içinde sürekli koşuşturma içinde olduğunuzdan ve enerji harcadığınızdan, sıvı kaybınız da oldukça yüksek olur. Bu sıvı kaybını da su ve soğuk içecekler ile telafi etmeye çalışırsınız. Susuz kaldığınız anlarda ve iş güç arasında, içeceğiniz bir bardak su bile size verilmiş en güzel nimet gibi değerli olacaktır.
Uzmanlar, su tüketiminin önemini her zaman dile getirmektedir. Su içen bir bünye ile su içmeyen bünye arasında dağlar kadar fark olacaktır. Su içenler hücrelerini yenilerken, su içmeyi ihmal edenler ise ölü hücrelerle günlerine devam edeceklerdir. Suyun cilt sağlığına, dolaşım ve sindirim sistemine, zihin gelişimine olan faydaları saymakla bitmez. İnsanı ayakta tutan ve enerji veren en sağlıklı içecek her zaman su olmuştur. Su, kilo vermek isteyenlerin elinden düşürmediği en sağlıklı sıvıdır. Metabolizma dostu suyun önemi her zaman hatırlanmalıdır.
Konu su içmekten ve faydalarından açıldıysa, hemen hemen herkesin yaşadığı bir durumdan bahsedelim. Kalabalık ortamlarda ayakta su içen birini gören büyükler hemen uyarma ihtiyacı hissederler “Aman çocuğum ayakta su içme.” diye. Bu durumun sebebini hiç düşündünüz mü? Sıradan bir su sadece. Birkaç saniye içinde mideye giden bu su, ayakta içildiği durumda ne gibi zararları vardır diye düşündürür herkesi.
Ayakta su içmek ile oturarak su içmek arasında ince çizgiler vardır. Bu ince çizgiler de sağlığınız için dikkat edilmesi gereken durumlardır. En iyisi bu duruma hem bilimsel hem de manevi yönden bir mercek tutalım. “Ayakta su içmenin zararları nelerdir” 3 başlık ile ifade edelim.
Ayakta Su İçmenin Zararları Nelerdir?
1) Mide ve Bağırsak Hastalıklarına Yakalanma Riski Artar
İnsanların mideleri duruş şekillerine göre farklılık göstermektedir. Otururken ve ayakta iken mideniz aynı pozisyonda olmayacaktır. Ayakta duran insanların sıvı tüketiminde, içilen sıvı doğrudan onikiparmak bağırsağına ulaşır. Bu sebeple içilen suyun içindeki mineraller, vücuda karışmadan su sindirilmiş olur. Bu durumda suyun sağlık için önemini kaybettirir. Sadece su içmek için içmiş olursunuz.
2) Mikropların Vücuttan Atılımı Engellenir
Doğrudan onikiparmak bağırsağına ulaşan su, midede birikmez. Faydalarını saymakla bitiremediğimiz suyun vücuda hiçbir etkisi olmaz. Midede su olmayacağı için vücuttan mikroplar atılamaz. Bu durum da sizi gelecekteki hastalıklara hazırlar. Ayakta su içmenin zararları kısaca ifade edecek olursak, vücut direncinizi zayıflatır ve sizi mikroplarla tanıştırır.
3) Bağışıklık Sistemi Zayıflar
Eğer ayakta su içersiniz midenizin ihtiyaç duyduğu su faydasız kalacaktır. Böylece susuz kalan mide bu alışkanlıktan sonra çeşitli rahatsızlıklara ortam hazırlayacaktır. Oturarak içilen suyun vücuda olan etkisi sayesinde, vücut direnciniz artacak daha sağlıklı olacaksınız. Suyun hayatınız için taşıdığı önemi bir kere daha fark edebilirsiniz.
Uzmanlar herhangi bir yerde acele içilen suyun, vücuda hiçbir faydası olmadığını ifade ederler. İmkan varsa bir yere oturup dik pozisyonda su içilmesini vurgularlar. Bu şekilde midede bir süre kalan su, vücutta gerekli işlevleri yerine getirecek ve metabolizmayı çalıştıracaktır. Mide asitleri çalışarak mikropları yok edecektir.
Ayakta su içmenin zararlarını hadisler de vurgulamaktadır. Sadece günümüzde tehlike arz etmemiştir ayakta su içmek. Peygamber Efendimiz döneminde de bu konunun insan sağlığı için ne derece tehlike oluşturduğu, hadisler aracılığı ile bilinmektedir.
AYAKTA SU İÇMEKLE İLGİLİ HADİSLER
İbni Abbas radıyallahu anhümâ şöyle dedi:
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e zemzem verdim. Onu ayakta içti. (Buhârî, Hac 76, Eşribe 76; Müslim, Eşribe 117-119.)
Nezzâl İbni Sebre radıyallahu anh şöyle dedi:
Ali radıyallahu anh Bâbü’r-rahbe’ye geldi ve ayakta su içti. Sonra da:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in benim içtiğimi gördüğünüz gibi su içtiğini gördüm, dedi. (Buhârî, Eşribe 16.)
İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle dedi:
Biz Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in zamanında, yürürken bir şey yer, ayakta iken de su içerdik. (Tirmizî, Eşribe 12.)
Amr İbni Şuayb’ın babasından onun da dedesinden rivayet ettiğine göre, dedesi (Abdullah İbni Amr İbni Âs) şöyle dedi:
Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ayaktayken de otururken de su içtiğini gördüm. (Tirmizî, Eşribe 12.)
Enes radıyallahu anh’ın rivayetine göre Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem bir kimsenin ayakta su içmesini yasaklamıştır.
Râvi Katâde şöyle dedi:
- Biz Enes’e, ya ayakta yemek nasıldır? diye sorduk. Enes:
- Ayakta yemek daha beter (veya kötüdür), dedi. (Müslim, Eşribe 113.)
Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem “Ayakta su içmeyi yasaklamıştır” ifadesi, Müslim’in bir başka rivayetinde “Ayakta su içmekten men etmiştir” (zecere) şeklinde geçmektedir. (Müslim, Eşribe 112, 114)
Ebû Hüreyre radıyallahu anh’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Hiçbiriniz ayakta su içmesin. Unutarak içen de kussun!” (Müslim, Eşribe 116)
Hadislerin Açıklamaları
Ayakta su içme konusuna dair bu altı hadisin ilk dördü Peygamber Efendimiz’in ayakta su ve zemzem içtiğini göstermekte, son ikisi de onun ayakta su içmeyi doğru bulmadığını ifade etmektedir. İlk bakışta bu hadisler arasında bir çelişki varmış gibi görünüyorsa da, aşağıda belirtileceği üzere, bu hadisler arasında hiçbir çelişki yoktur.
Konumuza önce birinci grup hadisleri açıklayarak başlayalım. Bu hadislerde görüldüğü üzere Peygamber Efendimiz muhtelif zamanlarda ayakta su içmiştir. Mâlik İbni Enes’in Muvatta’ında belirttiğine göre (Sıfatü’n-nebî, 13-16) ileri gelen sahâbîlerden Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Âişe, Abdullah İbni Ömer, Sa`d İbni Ebû Vakkâs ve Abdullah İbni Zübeyr ayakta su içmişler ve bunda bir sakınca görmemişlerdir.
Konumuzun ikinci hadisinden ve onun Sahîh-i Buhârî’deki (Eşribe 16) daha geniş rivayetinden öğrendiğimize göre, bir gün Hz. Ali, öğle namazından sonra Kûfe mescidinin Bâbü’r-rahbe denilen kısmına oturmuş, ikindi namazına kadar kendisine getirilen dâvâlara bakmış, sonra orada abdest almış ve artan suyu ayağa kalkarak içmişti. Bazı kimselerin onun ayakta su içmesini yadırgadığını görünce, İslâmiyet’i en iyi bilenlerden biri olan bu büyük âlim, “Birtakım kimseler ayakta su içilmesini iyi görmezler. Halbuki ben Peygamber aleyhisselâm’ın benim içtiğimi gördüğünüz gibi su içtiğini gördüm” diyerek zihinlerdeki soruları gidermişti. Zaten 765 numaralı hadiste de görüldüğü üzere, Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem Kebşe Binti Sâbit’in, bazı rivayetlere göre Ümmü Süleym’in evinde, duvara asılı kırbadan ayakta su içmiştir.
Son iki hadise göre ise, Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem ayakta su içilmesini doğru bulmamış, hatta unutarak ayakta su içenin, içtiğini geri çıkarmasını tavsiye etmiştir.
Ayakta su içmenin lehinde ve aleyhindeki hadisler dikkate alındığı zaman, Peygamber Efendimiz’in ayakta su içtiğine dair rivayetlerin, ayakta su içmeyi yasakladığını belirten hadislerden daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Kitabımızın müellifi Nevevî’nin, ayakta su içilebileceğine dair rivayetlerden dördünü, ayakta su içmemeyi tavsiye eden rivayetlerden de ikisini bu bahse alması, herhalde bu durumu göstermek içindir. Zaten o bu husustaki kanaatini konu başlığında söylemiş, ayakta su içmek câiz olmakla beraber, oturarak içmenin daha iyi ve makbul olduğunu belirtmiştir. Onun Sahîh-i Müslim şerhinde ayakta su içmeyi tenzîhen mekrûh sayması, fakat fıkhî eserlerinde bunun mekrûh olmadığını belirtmesi, ayakta su içme konusuna yumuşak baktığını göstermektedir.
İmâm Buhârî’nin de, Kâmil Miras’ın dediği gibi (Tecrid Tercemesi, XII, 53), ayakta su içmekte bir sakınca olmadığı sonucuna vardığı anlaşılmaktadır.
Demek oluyor ki, Peygamber Efendimiz, kendisi de zaman zaman ayakta su içmek suretiyle bunun yasak olmadığını göstermiş, belki de sağlık açısından uygun görmediği için bunun alışkanlık haline getirilmesini istememiştir. Suyu oturarak içmenin daha uygun olduğunu belirtmek, insanları buna yönlendirmek ve tercihinin bu yönde olduğunu daha açık bir şekilde anlatmak için de ayakta su içmenin aleyhinde bulunmuştur. Onun “Ayakta su içen kussun!” tehdidi kesin bir emir (yani vücup için) değildir. Bazı âlimler, “Ayakta su içen kussun!” sözünü Resûl-i Ekrem’in değil, Ebû Hüreyre’nin söylediği kanaatindedir. Yukarıda zikri geçen üç halife gibi Hz. Ebû Bekir’in de ayakta su içtiğine dair rivayeti (Muhammed Zekeriyyâ Kândehlevî, Evcezü’l-mesâlik ilâ Muvatta Mâlik, XIV, 273) öne süren ve bunu “Size benim sünnetime ve Râşid halifelerimin sünnetine yapışmanızı tavsiye ederim” hadisiyle destekleyen bazı âlimler, ayakta su içmenin sünnete ters düşmediğini söylemişlerdir.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: Çarşıda pazarda ayakta bir şey içmek gerektiğinde ve oturacak bir yer bulunmadığında mutlaka oturacak yer aramamalı; bununla beraber oturarak içmenin sağlığa daha elverişli olduğu unutulmamalıdır.
Hadislerden Öğrendiklerimiz
Peygamber Efendimiz ile ondan gören bazı sahâbîler ayakta su içmişlerdir. Bu sebeple ayakta su içmek günah değildir.
Peygamber Efendimiz’in ayakta su içmeyi yasaklaması, oturarak içmeyi daha uygun gördüğünü belirtmektedir.
Resûl-i Ekrem’in, ayakta su içenin içtiğini kusmasını söylemesi, mutlaka böyle yapılmasını istediği anlamına gelmez. Zira Efendimiz müslümanları eğitmek için bazan bu üslûbu kullanmıştır.
Kaynak: Riyâzü's-Sâlihîn, "Ayakta Su İçilebileceği, Oturarak İçmenin İse Daha Uygun Olduğu", Erkam Yayınları
